LANOLINA

Co ma owca do pielęgnacji skóry? Ano wiele, owczy tluszcz lanolina jest skladnikiem kremów nawilżających, balsamów, pomadek. 

Lanolina jest surowcem, który od niepamiętnych czasów stosowany był do pielęgnacji skóry. Miesza się ją praktycznie z większością surowców stosowanych w kosmetykach i środkach farmaceutycznych, takich, jak oleje, woski, tłuszcze, węglowodory parafinowe, przez co ułatwia ich wprowadzenie do różnych receptur. Nazwa jej wywodzi się od łacińskiego słowa "lano", które oznacza wełnę.

Opis.

Historia lanoliny rozpoczyna się wraz z historią hodowli owiec. Gdy dla owcy zbliża się czas strzyżenia, gruczoły łojowe odkładają na wełnie zwierzęcia grubą warstwę naturalnego tłuszczu, który chroni je przed działaniem niekorzystnych czynników zewnętrznych, takich jak słońce, wiatr czy deszcz. Jego zawartość w strzyżonym runie waha się od 10 do 25% wagowych. Tłuszczopot ten wyodrębniany jest podczas prania wełny przed jej dalszym przerobem. Odzyskanie tłuszczu ze ścieków pralnic stało się początkiem przemysłu lanolinowego. Tłuszcz pozyskuje się tu w postaci emulsji. Lanolinę oddziela się od wody przez odwirowanie i dzięki następnym operacjom prania i oczyszczania uzyskuje się materiał nadający się do celów kosmetycznych. Lanolina stanowi bursztynowo-złotą, mazistą substancję o swoistym zapachu. Topi się ona w temperaturze 36-42°C. Zaliczana jest do grupy wosków, ponieważ jej głównymi składnikami są estry i poliestry wysokocząsteczkowych alkoholi i kwasów tłuszczowych, wolnych alkoholi i steroli oraz śladowej ilości kwasów i węglowodorów. Należy pamiętać, że lanolina podobnie jak każdy produkt naturalny może w znaczny sposób różnić się składem procentowym poszczególnych składników. Ze składników lanoliny na szczególną uwagę zasługuje wydzielana z niej frakcja alkoholowa, którą określa się mianem alkoholi lanolinowych lub eucerytu. Największą część tej frakcji stanowią sterole, w których dominujący udział ma cholesterol, naturalny czynnik natłuszczający warstwy rogowej skóry ludzkiej. Układ ten jest powszechnie cenionym składnikiem wielu kremów i maści. 

Zastosowanie w kosmetyce.

Nie rozpuszcza się ona natomiast w wodzie, lecz jest w stanie wchłonąć jej dwukrotną ilość w stosunku do swojej wagi tworząc stabilną emulsję. Stąd też lanolina stosowana jest chętnie jako naturalny emulgator. Działanie emulgujące wykorzystuje się w wielu preparatach: maściach farmaceutycznych, kremach nawilżających, odżywczych, ochronnych i na noc. Lanolina jest cenionym środkiem zwilżającym i dyspergującym. Można ją używać w kosmetyce kolorowej, np. w pomadkach czy błyszczykach do ust w celu poprawienia efektu zdyspergowania barwnika. Często preparaty takie składają się głównie z pigmentu zdyspergowanego w wysokogatunkowej lanolinie. Surowiec ten można także stosować jako nośnik substancji czynnych, np. w preparatach farmaceutycznych, zawierających tlenek cynku. W niewielkich ilościach lanolina stosowana jest jako środek przetłuszczający w mydłach i w wyrobach zawierających detergenty syntetyczne, gdzie zapobiega ich wysychaniu i pękaniu. Od dawna znane są jej właściwości jako środka oczyszczającego, wygładzającego i natłuszczającego. Ze względu na te cechy lekarze dermatolodzy i kosmetolodzy stosują ją jako bazę lub nośnik w maściach, kremach, balsamach, materiałach opatrunkowych.

Działanie na skórę
Lanolina zajmuje czołową pozycję spośród naturalnych układów regulujących gospodarkę wodną skóry i zmiękczających naskórek. Naturalnym czynnikiem zmiękczającym skórę ludzką jest łój, który odgrywa istotną rolę w procesach regulacji jej wilgotności. Elastyczność normalnej, zdrowej skóry zmniejsza się w wyniku utraty wody, przez co staje się ona popękana i szorstka. Środki zmiękczające skórę nie tylko zapobiegają temu zjawisku ale także mogą ponownie nawilżać skórę, utrzymując jej prawidłowy bilans wodny. Chociaż lanolina różni się pod względem chemicznym od łoju i spełnia u owcy inne zadanie, to jednak już w czasach starożytnych stosowano ją w jego zastępstwie.

Lanolina doskonale natłuszcza i nawilża skórę. Oddziałuje nawet na głębokie pokłady skóry właściwej. Za pomocą lanoliny można wprowadzić głęboko do skóry substancje lecznicze, pielęgnujące i odżywcze. Lanolina zapobiega wysychaniu i nadmiernej keratynizacji skóry, nie utrudnia oddychania i procesów wydalniczo-wydzielniczych komórek skóry.

Działanie na włosy.
Włosom nadaje elastyczność, zapobiega łupieżowi. Przeciwdziała łamliwości włosów, rozdwajaniu końcówek włosów, ułatwia migrację barwników włosa, przez co stabilizuje i wyrównuje ich barwę. Znakomicie przyśpiesza regeneracje włosów i skóry uszkodzonych zabiegami kosmetycznymi i fryzjerskimi.

Lanolina i atopowe zapalenie skóry
Przykładem choroby, w leczeniu której lanolina wykorzystywana jest z dużym powodzeniem, jest atopowe zapalenie skóry. Schorzenie to ma alergiczne podłoże i charakteryzuje się pojawianiem się na skórze pacjenta wykwitów, obrzęków, a także silnego świądu. Skóra łuszczy się i nieustannie należy zmagać się z problemem jej suchości, a pacjent nie może uporać się z pokusą rozdrapywania zainfekowanych miejsc, atopowe zapalenie skóry jest więc schorzeniem nie tylko nieestetycznym, ale również wyjątkowo uciążliwym.

Preparaty, których skład uzupełnia lanolina należy wcierać w zainfekowane miejsca, już od setek lat znane są bowiem jej właściwości zmiękczające. Lekarze przypominają oczywiście, że żadne badania nie potwierdziły wpływu lanoliny na samo zmniejszenie się stanu zapalnego, nie mają jednak wątpliwości, że preparaty z jej wykorzystaniem mogą wyeliminować problem suchości skóry, który znany jest właśnie z tego, że jest wyjątkowo dotkliwy dla pacjentów.

Lanolina wiąże wodę. Przy ucieraniu z wodą lanolina bezwodna (Lanolinum anhydricum) może wchłonąć prawie podwójną ilość wody, nie tracąc mazistej konsystencji. Dzięki temu do wyrobów kosmetycznych i dermatologicznych możliwe jest wprowadzenie roztworów ekstraktów roślinnych, witamin rozpuszczalnych w wodzie, wodnych roztworów leków.

Lanolina uwodniona (Lanolinum hydricum) zawiera 25-28% wody. Taka uwodniona lanolina wchłania jeszcze równą na masę objętość wody.

Obecnie w handlu znajdują się różne formy lanoliny, bardzo różnej jakości. Lanolina czysta, bezwodna ma postać gęstej masy barwy ciemnożółtej lub żółtobrunatnej o słabym zapachu, nieco alkoholowym. Szwajcarska lanolina jakości farmaceutycznej praktycznie pozbawiona jest zapachu i ma jasnożółtą barwę. W trakcie ucierania z roztworami wodnymi jaśnieje. Jest też lanolina mniej oczyszczona o silnym specyficznym aromacie. Topi się w temperaturze 38-42oC na ciemnożółtą klarowną ciecz.

Działanie lanoliny na skórę jest wielokierunkowe:

-działa ona jako smar w pęknięciach warstwy rogowej dzięki czemu powoduje gładkość i zmniejszenie szorstkości skóry,

-tworzy na powierzchni skóry film, wykazujący działanie okluzyjne, dzięki czemu zmniejsza się odparowywanie wody z naskórka o około 20%,

-zatrzymuje wodę w pobliżu powierzchni skóry w postaci zemulgowanej,

-wykazuje dużą zdolność penetracji, dobrze przenika w głąb naskórka.

Szkodliwość lanoliny.

W czasach wielkiego rozkwitu syntetycznych składników kosmetycznych pojawiła się wielka kampania przeciwko naturalnej lanolinie. Podawano nieprawdziwe informacje na temat właściwości alergizujących skórę. Wielkie koncerny chemiczne finansowały specjalnie ukierunkowane i tendencyjne badania, mające na celu zdyskontowanie lanoliny jako wartościowego podłoża do maści i kremów. Zamiast lanoliny proponowano sztucznie otrzymane podłoża i emulgatory. Obecnie wiemy, że lanolina stosowana w klasycznej kosmetyce i dermatologii nie należy do substancji szkodliwych, wręcz przeciwnie – jest surowcem poszukiwanym przez klientów i coraz chętniej dodawanym do prestiżowych wyrobów kosmetycznych.

Jako naturalna substancja nieszkodliwa dla skóry klasyfikuje się jako dobra.

Ciekawostka

Lanolina wykorzystywana jest również do prania wełny. Lanolina nie tylko czyści i natłuszcza wełnę, ale również sprawia, że ubrania i pościel wełniana stają się mniej szorstkie. Dzięki temu ciepłe swetry, czapki i rękawiczki nie tylko wyglądają efektownie, ale również są noszone z większą przyjemnością, a to z kolei sprawia, że wśród ich entuzjastów możemy wskazać również na dzieci, które zazwyczaj unikają rozwiązań wykonanych z wykorzystaniem wełny.

Gdzie kupić: dostępna jest w aptekach, sklepach z półproduktami kosmetycznymi, allegro.

Źródło informacji: strona internetowa doktora Różańskiego oraz lanolina.eu.